Herod le Christmas

Christmas um hlah seh ti a duhmi Herod siangpahrang pa kong hi Ray Pritchard nih hitihin a tial. BC 47 kum ah Rome cozah nih Herod cu Galilee governor tiah min an pekmi pa a si. Culio ahcun kum 25 lawng a si rih i amah nihhin Judah mi a uk khawh bik hna lai tiah an zumh. Governor a tuan in a hmasabik ah Judah mi lak i an tih bikmi damiah khawngsawng Ezekias a tlaih in a thah. Kum sarih a rauh in Rome cozah nih Judah siangpahrang tiah min an pek. Judah mi si fawn lo, Judah biaknak zumh fawn lo buin Judah siangpahrang tiah min an pek caah Judah mi nih an huat tuk. Sinain Judahmi lakah upatmi chungkhar chung in a chuakmi Hasmoneans timi nu a thit khawh thiamthiam. Amah uknak le a nawl neihnak a hmunh khawhnak ding ah dawntu a simi paoh cu a thah dih hna. A thahmi hna lakah a nupi, a nupi ta, a nupi a nu zong an i tel. BC 7 a hung phak ah Herod cu kum 44 a si. A nupi thar Mariamne he an hrinmi a fapa le pawl nih an ka doh lai ti a phan caah amah chungchuak fapa le zong hri in a tlaiter hna. Tuanbia theitu Josephus nih Herod cu minung vialte lakah a sual cem, a chiakha cem tiah auhmi pa a si. Caesar Augustus nih Herod fapa sinak in a thingthei tlaici si ah nunnak a him deuh, a ti ve.

Herod cu upat lei nih a phak. Ruh khuafah, thintawi, thawchuah that lo zawtnak a nei (Josephus). Cu lio ahcun nichuahlei mifim hna cu a sinah an hung phan. Judah siangpahrang a si lai dingmi ngakchia a chuakmi cu khuazei ah dah a um, tiah an hal. Amah ve lo bang, cu bia a theih cun a awlok a chawng (Bible biafang thate zoh ahcun a thirh ti a sawh). Mifim hna aho an simi kong ah a buai lo. A chuak ding Judah siangpahrang kongah ei kho lo, it kho lo in a um. A ram chung biaknak upa vialte a auh hna i khoi ka ah dah an i hngahhlangmi Messiah cu a chuah lai, tiah a hal hna. Fianghlang tein “Judea ram Bethlehem khua ah,” tiah Profet nih an rak chimchung bangin an leh. Herod cu a mit sailawn tia in ai au. Hruhru hranghrang minung pawl hi an an lenglei in miraltha an lonain an chungleiin an ralchia (Ray Pritchard). Midang nih an ka lonh lai ti an phangpeng. Kan chanchung ah thah ding minung pakhat a tang rih a ti. Ralkap ka thlah colh hna lai maw, ti a ruat. Ka thlah hna ahcun mipi an lau lai i an i thup dih lai ti a phang. Keimah ka kal colh lai maw, ti a ruat. Ka kal i Pathian fa hna a rak si tak ahcun mipi hmaiah ka mual pho lai ti a phang. Mifim pawl tukha, a umnak hmun ka chim ve uh law kei zong ka bia ve lai, tiah a hlen ziar hna. Fawizang takin ka fimtawl lai tiah a hna a hungngam.

Mifim hna cu nichuah leiah lam dang in an kal. Mary le Joseph le Naute Jesuh cu nitlaklei Egypt ah an kal ve. Herod thin cu mei bang a lin. A tar, a zaw, a chan a dih deng, a pennak a zawr cuahmah, tuan ah a thi ding a si, nichuahlei mifim hna cungah a thin a lin. Thinhannak, ingpuannak, nganfahnak le tihnak nih a nun a ciah. Bethlehem le a pawngkam hngakchia kum hnih tang vialte a thahter dih hna. Ralkal pawl cu innkip ah an lut. Nu hnuk a ding cuahmah mi fale kha an ke in an dawh hna i an hnawg an hleh hna. Fale a dawtu nu le pa kha an cumh an den hna. Innchungkhar kip ah thisen a luang. Ramah khua chungah thawng a thang, cu thawng cu ṭahnak le ainak thawng a si. Rachel nih a fale cu a ṭah hna, an dihlak in an thih dih caah a ṭap lengmang ko i ngamh khawh a si lo tiah Cathiang nih a rak chimchung bang khan tahnak a khat. Kum 41 chung bawi a tuan chung Herod a min than cemnak cu mithah ah a si. Herod cu caan rau lo ah nganfah vialte tuar in a thi. A thih ahhin a a pum cheu cu rungrul nih an ei. A ruak a tangmi cu hngakchiah a thahnak Bethlehem kam ah an vui (Josephus). Sihmanhsehlaw minung vialte khamhtu ding Pathian fapa Jesuh khrih cu a nung. Mifim tatak a simi paoh nihcun nihinni tiang an kawl i an biak. Kan nih zong bia ve hna usih.

Categories: Artical

Leave a Reply